Join WhatsApp

Join Now

Join Telegram

Join Now

एनसीईआरटी समाधान कक्षा 9 संस्कृत पाठ 7 सिकतासेतुः

Photo of author
PP Team

हम आपके के लिए इस आर्टिकल के माध्यम कक्षा 9 संस्कृत सिकतासेतुः के एनसीईआरटी समाधान लेकर आए हैं। कक्षा 9 संस्कृत पाठ 7 के प्रश्न उत्तर परीक्षा के लिए बहुत ही महत्वपूर्ण है। हर छात्र परीक्षा में अच्छे अंक प्राप्त करना चाहता हैं। इसके लिए छात्र बाजार में मिलने वाली गाइड या कुंजी पर काफी पैसा खर्च कर देते हैं। लेकिन आप इस आर्टिकल के माध्यम से एनसीईआरटी समाधान कक्षा 9 संस्कृत (NCERT Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 7) पूरी तरह मुफ्त में प्राप्त कर सकते हैं। साथ ही कक्षा 9 संस्कृत पाठ 7 सिकतासेतुः के प्रश्न उत्तर पढ़कर परीक्षा में अच्छे अंक भी प्राप्त कर सकते हैं।

NCERT Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 7 सिकतासेतुः

हमने आपके ये सभी कक्षा 9 संस्कृत के एनसीईआरटी समाधान सीबीएसई सिलेबस को ध्यान में रखकर बनाए हैं। इन समाधान से आप आने वाली परीक्षा की तैयारी बेहतर कर सकते हैं। शेमुषी भाग 1 पुस्तक में कुल 10 अध्याय है। पहले इसमें कुल 12 अध्याय थे। लेकिन अब इनकी संख्या घटाकर 10 कर दी गई हैं। आइये फिर नीचे एनसीईआरटी समाधान कक्षा 9 संस्कृत पाठ 7 (NCERT Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 7 सिकतासेतुः) पढ़ना शुरू करें।

पाठ 7 सिकतासेतुः
अभ्यासः

1. एकपदेन उत्तरं लिखत:-

(क) क: बाल्ये विद्यां न अधीतवान्?

उत्तराणि :- तपोदत:

(ख) तपोदत: कया विद्याम् अवाप्तुं प्रवृत: अस्ति?

उत्तराणि :- तपश्चर्यया।

(ग) मकरालये क: शिलाभि: सेतुं बबन्ध?

उत्तराणि :- राम:।

(घ) मार्गभ्रान्त: सन्धयां कुत्र उपैति?

उत्तराणि :- गृहम्।

(ङ) पुरुष: सिकताभि: किं करोति?

उत्तराणि :- सेतुनिर्माणम्।

2. अधोलिखितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषया लिखत:-

(क) अनधीतः तपोदत्त कै: गर्हितोऽभवत्?

उत्तराणि :- अनधीत: तपोदत्त: कुटुम्बिभिः मित्रै:  ज्ञातिजनैश्च   गर्हितोऽभवत्।

(ख) तपोदत्तः केन प्रकारेण विद्यामवाप्तुं प्रवृत्तोऽभवत्?

उत्तराणि :- तपोदत्तः तपश्चर्यया विद्यामवाप्तुं प्रवृत्तोऽभवत्।

(ग)  तपोदत्तः पुरुषस्य कां चेष्टा दृष्ट्वा अहसत्?

उत्तराणि :- तपोदत्तः सिकताभिः सेतु निर्माणस्य प्रयासं कुर्वाणं पुरुषं दृष्ट्वा अहसत्।

(घ) तपोमात्रेण विद्यां प्राप्तुं तस्य प्रयासः कीदृशः कथितः?

उत्तराणि :- तपोमात्रेण विद्यां प्राप्तुं सिकताभि: सेत निर्माण प्रयास: कथित:।

(ङ) अन्ते तपोदत्तः विद्याग्रहणाय कुत्र गतः?

उत्तराणि :- अन्ते तपोदत्तः विद्याग्रहणाय गुरुकुलं गतः।

3. भिन्नवर्गीयं पदं चिनुत:-

यथा- अधिरोढुम्, गन्तुम, सेतुम्, निर्मातुम्।

(क) निः श्वस्य, चिन्तय:, विमृश्य, उपेत्य।

उत्तराणि :-  चिन्तय:।

(ख) विश्वसिमि, पश्यामि, करिष्यामि, अभिलषामि।

उत्तराणि :-  करिष्यामि।

(ग) तपोभिः दुर्बुद्धिः, सिकताभिः, कुटुम्बिभिः।

उत्तराणि :-  दुर्बुद्धिः ।

4. (क) रेखाङ्कितानि सर्वनामपदानि कस्मैं प्रयुक्तानी?

(i) अलमलं तव श्रमेण।

उत्तराणि :- पुरुषाय।

(ii) न अहं सोपानमागैरट्टमधिरोढुं विश्वसिमि।

उत्तराणि :- पुरुषाय।

(iii) चिन्तितं भवता न वा?

उत्तराणि :- पुरुषाय।

(iv) गुरुगृहं गत्वैव विद्याभ्यासो मया करणीयः।

उत्तराणि :- तपोदत्ताय।

(v) भवद्भिः उन्मीलितं मे नयनयुगलम्।

उत्तराणि :- तपोदत्ताय।

(ख) अधोलिखितानि कथनानि क:/कं प्रति कथयति?

कथनानि                    क:          कम्

(i) हा विधे! किमिदं मया कृतम्?    ……..     ………

(ii) भो महाशय! किमिदं विधीयते।    ……..      ……

(iii) भोस्तपस्विन्! कथं माम् उपरूणत्सि। ..…   ………

(iv) सिकता: जलप्रवाहे स्थास्यन्ति किम्? ……..   ……..

(v) नाहं जाने कोअस्ति भवान्?  ……..    ……..

उत्तराणि:-

(i) हा विधे! किमिदं मया कृतम्?   तपोदत्त:   आत्मामनम्      

(ii) भो महाशय! किमिदं विधीयते।  तपोदत्त:    पुरुषम्

(iii) भोस्तपस्विन्! कथं माम् उपरूणत्सि। पुरुष: तपोत्तम्

(iv) सिकता: जलप्रवाहे स्थास्यन्ति किम्?  तपोदत्त:    पुरुषम्

(v) नाहं जाने कोअस्ति भवान्?  तपोदत्त:   पुरुषम्

5. स्थूलपदान्याधिकृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरत:-

(क) तपोदत्तः तपश्चर्यया विद्यामवाप्तुं प्रवृत्तोऽसति।

उत्तराणि :- तपोदत्तः कया विद्यामवाप्तुं प्रवृत्तोऽसति?

(ख) तपोदत्तः कुटुम्बिभिः मित्रै: गर्हितः अभवत्।

उत्तराणि :- क: कुटुम्बिभिः मित्रै: गर्हितः अभवत्?

(ग) पुरुषः नद्यां सिकताभिः सेतुं निर्मातुं प्रयतते।

उत्तराणि :- पुरुष: कस्यां सिकताभिः सेतुं निर्मातुं प्रयतते?

(घ) तपोदत्तः अक्षरज्ञानं विनैव वैदुष्यमवाप्तुम् अभिलषति।

उत्तराणि :- तपोदत्तः कं विनैव वैदुष्यमवाप्तुम् अभिलषति?

(ङ) तपोदत्त: विद्याध्ययनाय गुरुकुलम् अगच्छत्।

उत्तराणि :- तपोदत्त: किमर्थम् गुरुकुलम् अगच्छत्?

(च) गुरुगृहं गत्वैव विद्याभ्यास: करणीय:।

उत्तराणि :- कुत्र गत्वैव विद्याभ्यास: करणीय:?

6. उदाहरणमनुसृत्य अधोलिखितविग्रहपदानां समस्तपदानि लिखत:-

      विग्रहपदानि                समस्तपदानि

यथा – संकल्पस्य सातत्येन  –    संकल्पसात्यन

(क) अक्षराणां ज्ञानम्        – ……….

(ख) सिकतायाः सेतुः       – ……………

(ग) पितुः चरणैः             – ……………….

(घ) गुरोः गृहम्              – ……………..

(ङ) विद्याः अभ्यासः       – …………….

उत्तराणि :-

(क) अक्षराणां ज्ञानम्  –  अक्षरज्ञानम्

(ख) सिकतायाः सेतुः  – सिकतासेतुः

(ग) पितुः चरणैः  – पितृचरणैः

(घ) गुरोः गृहम्  – गुरुगृहम्

(ङ) विद्याः अभ्यासः – विद्याभ्यास:

(अ) उदाहरणमनुसृत्य अधोलिखितानां समस्तपदानां विग्रहं कुरुत:–

समस्तपदानि     –    विग्रह:

यथा – नयनयुगलम्     –    नयनयो: युगलम्

(क) जलप्रवाहे  – ……………..

(ख) ततपश्चर्यया.  – ……………

(ग) जलोच्छलनध्वनिः  – …………..

(घ) सेतुनिर्माणप्रयासः – …………….

उत्तराणि:-

(क) जलप्रवाहे  – जलस्य प्रवाहे

(ख) ततपश्चर्यया.  – तपस: चर्यया

(ग) जलोच्छलनध्वनिः  – जल्स्य उच्छलनध्वनिः

(घ) सेतुनिर्माणप्रयासः – सेतुनिर्माणस्य प्रयासः।

7. उदारहणमनुसृत्य कोष्ठकात् पदम् आदाय नूतनं वाक्यद्वयं रचयत:-

(क) यथा- अलं चिन्तया। (‘अलम्’ योगे तृतीया)

(i) _____ _____ (भय)

(ii) _____ ____ (कोलाहल)

उत्तराणि :-  

(i) अलं – भयेन

(ii) अलं – कोलाहलेन

(ख) यथा- माम् अनु स गच्छति (‘अनु’ योगे द्वितीया)

(i) …………..(गृह)

(ii) …………..(पर्वत)

उत्तराणि:-

(i) गृहं अनु सा गच्छति।

 (ii) पर्वत: अनु विशाल: अस्ति।

(ग) अक्षरज्ञानं विनैव वैदुष्यं प्राप्तुभिलषसि। (“विना’ योगे द्वितीया)

(i) ………..(परिश्रम)
(ii)…………(अभ्यास)

उत्तराणि :-

परिश्रम :- परिश्रमं विना सफलतान् प्राप्ति न भविष्यति।

अभ्यास :- अभ्यासं विना प्रश्नसां न प्राप्यते।

(घ) यथा- सन्धयां यावत् गृहमुपैति। (‘यावत्’ योग द्वितीया)

(i) (मास)

(ii) (वर्ष)

उत्तराणि :-

मास :- मासं यावत गृहम् उपैति।

वर्ष. :- वर्षं यावत् गृहमुपैति।

आपको एनसीईआरटी समाधान कक्षा 9 संस्कृत पाठ 7 सिकतासेतुः प्राप्त करके कैसा लगा?, हमें अपना सुझाव जरूर दें। आप हमारी वेबसाइट से सभी विषयों की एनसीईआरटी की पुस्तकें भी प्राप्त कर सकते हैं। साथ ही एनसीईआरटी समाधान भी प्राप्त कर सकते हैं।

कक्षा 9 संस्कृत के अन्य पाठयहाँ से देखें

Leave a Reply